تاریخچه

 

مشارکت خیرین و موسسات خیریه برای کمک به بیماران نیازمند و ایجاد توسعه واحدهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی نظیر خانه‌ها و مراکز بهداشت، پایگاه‌های فوریت‌های پزشکی ۱۱۵، بیمارستانها، خوابگاه‌های دانشجویی ،فضاهای آموزشی و تامین آمبولانس و تجهیزات پزشکی سابقه دیرینی دارد. این نوع کمک‌ها طی دهه‌های اخیربا راه‌ اندازی مجمع خیرین سلامت به عنوان یک نهاد خیریه غیر دولتی از جلوه دیگری برخوردار شد.

 در سال ۱۳۶۴ قانون تشکیل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان رسید و بر اساس ماده ۱۰ این قانون وزارت مذکور موظف شد به منظور تسهیل و تسریع در جریان امور و مقابله با بروکراسی و تشریفات زاید اداری و جلب مشارکت مردمی  استفاده از کمک‌های افراد خیر و نیز تقلیل هزینه‌ها ظرف حداکثر ۶ ماه لایحه تشکیل موسسه یا سازمان یا بنیاد خیریه بهداشتی و درمانی را تهیه و جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.

اما با گذشت سه دهه از تصویب این قانون نه تنها لایحه‌ای به مجلس فرستاده نشد ، بلکه در چهارچوب اختیارات وزارت بهداشت یک ساختار درون سازمانی مرتبط با حوزه جلب مشارکت مردم و خیرین در سطح این وزارت نیز راه اندازی نشد

 بالاخره در خرداد ۱۳۹۳ و در دوره وزارت جناب آقای دکترحسن قاضی‌زاده هاشمی  مشارکت‌های اجتماعی سازمان‌های مردم نهاد و خیریه‌های سلامت در سطح این وزارت راه‌اندازی شد و مسئولیت آن به آقای دکتر سید محمد هادی ایازی واگذار گردید.

 متعاقب این اقدام روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور نیز مکلف شدند به عنوان رابط با حوزه مذکور و ایجاد امکان پیگیری سیاست‌های مبتنی بر توسعه مشارکت مردم و خیرین برای یکی از مدیران  واجد شرایط خود ابلاغ مشاور و قائم مقام رئیس دانشگاه در امور مشارکت مردمی و خیرین را صادر نماید .

 این ابلاغ در سال ۱۳۹۴ از سوی رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برای جناب آقای دکتر علی خدادادی صادر شد و ایشان پس از مدتی با استقرار در یکی از اتاق‌های حوزه ریاست، آقای افشین احمدیان را به عنوان اولین کارشناس شاغل در این حوزه به کارگیری نمود و به این ترتیب ارتباط با خیرین انجمن‌های خیریه و سازمان‌های مردم نهاد در دانشگاه به صورت رسمی تر و سازمان یافته آغاز شد.

در سال  ...... آقای دکتر خدادادی به سمت مدیر کل هلال احمر استان منصوب شد و به این ترتیب دکتر نوذر درستان دومین فردی بودند که به عنوان مشاور و قائم مقام رئیس دانشگاه در امور مشارکت مردمی و خیرین انتخاب شدند ایشان با به کارگیری سه کارشناس دیگر به نامهای  آقای تورج پرچمی ،علیرضا نجفی و علی عفری پور ابتدا با استقرار در یکی از ساختمان‌های واقع در محل قدیم دانشکده بهداشت و سپس در اتاقی واقع در طبقه دوم سازمان مرکزی دانشگاه جنب مدیریت تحول اداری و روابط عمومی دامنه فعالیت‌های این حوزه را گسترش دادند.

همزمان با مطالعات صورت گرفته در ستاد وزارتی ، معاونت اجتماعی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در سال ..... راه ‌اندازی شد و جناب آقای دکتر سید محمد هادی ایازی مسئولیت این معاونت جدید التاسیس را عهده ‌دار شدند.

 در ساختار معاونت اجتماعی وزارت بهداشت ابتدا سه اداره کل با عناوین اداره کل خیرین و موسسات خیریه و اداره کل سازمان‌های مردم نهاد و اداره کل مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت شکل گرفت و دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی نیز از حوزه وزارتی منفک و به معاونت اجتماعی ملحق شد.

 این ساختار در سطح استان‌ها تحت عنوان دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی (ساق) به ریاست استاندار وبه دبیری رئیس دانشگاه علوم پزشکی مرکز استان وبا حضور مدیران کل و روسای سازمان‌ها، نماینده تشکل‌های مردم نهاد استان تشکیل می‌شود.

 در ادامه با ارتقای جایگاه اجتماعی سلامت در وزارت بهداشت، حوزه آموزش و ارتقاء سلامت از ساختار معاونت بهداشت و حوزه مددکاری اجتماعی از ساختار معاونت درمان به معاونت اجتماعی منتقل شد و همزمان اداره کل امور اجتماعی سلامت نیز تاسیس شد.

 در سال .....با تسری ساختار وزارتی به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، راه‌اندازی معاونت اجتماعی به دانشگاه‌ها ابلاغ شد و دکتر منصور آرزومند به عنوان نخستین معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپوراهوازانتخاب شدند در زمان مسئولیت ایشان دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت قضایی استان به تبعیت از ستاد وزارتی به معاونت اجتماعی ملحق شد و سرکار خانم مهندس الهام احمدپور که از قبل نیز مسئولیت اداره این دبیرخانه را در معاونت بهداشت عهده‌دار بود درریاست دبیرخانه ساق ابقا گردید همچنین با اضافه شدن مدیریت مولفه‌های اجتماعی سلامت تحت مسئولیت سرکار خانم دکتر ماریا چراغی، مدیریت مشارکت‌های مردمی تحت مسئولیت دکتر محمد جهانگیر، گروه آموزش و ارتقاء سلامت تحت ریاست دکتر مهدی اقتصاد و حوزه مددکاری اجتماعی تحت مسئولیت سرکار خانم صادقیان و حضور افراد دیگری با سابقه مدیریت و کارشناسی به نام‌های سرکارخانم دکتر مرضیه نجف کوچک، سرکار خانم مریم اسلمی، سرکار خانم کیانپور، سرکار خانم دکتر سیما اورنگ، سرکار خانم ضیاغم، سرکار خانم شجرات، سرکار خانم محجوب، آقای جمشید پورکعبی، آقای رضا درویش زاده، آقای احمد کردانی، آقای سیاه پوش، فعالیت‌های این حوزه از شتاب بیشتری برخوردار گردید و فضای فیزیکی مناسب و مستقلی نیز در طبقه اول سازمان مرکزی دانشگاه تامین و تجهیز شد.

در دی ماه ۱۳۹۶ دکتر نوذر درستان به جایگزینی دکتر آرزومند تصدی مسئولیت معاونت اجتماعی دانشگاه را بر عهده گرفتند و در این دور ارتباطات برون بخشی و تعامل با تشکل‌های مردم نهاد و انجمن‌های خیریه و برخی از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی گسترش مناسبی پیدا کر.

آخرین روز کاری سال ۱۳۹۷ به صورت تعجب برانگیزی معاونت اجتماعی در سطح وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور علی رغم خدمات بسیار با ارزش و تلاش‌های کم نظیری که در جهت اجتماعی شدن سلامت در طی عمر بسیار کوتاه خود به انجام رسانده بود با مصوبه شورای معاونین وزارت به ریاست وزیر وقت بهداشت جناب آقای دکتر سعید نمکی منحل شد و به جای آن اداره کل سازمان‌های مردم نهاد و خیرین سلامت در سطح وزارت و مدیریت مشارکت‌های مردمی در سطح دانشگاه‌ها به ادامه فعالیت پرداختند.

در ساختار جدید مدیریت مولفه‌های اجتماعی سلامت به دبیرخانه کارگروه ساق ملحق شد و گروه آموزش و ارتقا سلامت به معاونت بهداشت و حوزه مددکاری اجتماعی به معاونت درمان بازگشت نمودند. مدتی قبل از این انحلال دکتر سید محمدهادی ایازی از سمت معاونت اجتماعی وزارت بهداشت استعفا داده و دکتر نوذر درستان نیز به علت بازنشستگی از مسئولیت معاونت اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز مجبور به کناره‌گیری شدند و البته با توجه به تجربه های ارزنده کسب کرده بودند به عنوان مشاور اجتماعی رئیس دانشگاه به ایفای نقش پرداختند.

هرچند پس از مدت کوتاهی به دنبال تغییرات مدیریتی در دانشگاه بخش اعظمی از فضای فیزیکی موجود به واحدهای دیگر واگذار شد و به جز چهار نفر مابقی کادر باقیمانده نیز به حوزه‌های کاری دیگر منتقل شدند از این دوره سخت به بعد که به تدریج با همه‌گیری کرونا و اوج گرفتن نیاز بخش سلامت به مشارکت مردم و کمک خیرین همراه شد، حوزه اجتماعی دانشگاه تحت مسئولیت دکتر محمد جهانگیر به عنوان مدیریت مشارکت‌های مردمی و سرکار خانم الهام احمدپور به عنوان رئیس دبیرخانه کارگروه ساق استان به صورت مستقل از یکدیگر ادامه فعالیت پیدا کرد.

 ساختار مدیریت مشارکت‌های مردمی در تغییرات بعدی به مدیریت سازمان‌های مردم نهاد و خیرین سلامت تغییر عنوان یافت و از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ به تناوب کارشناسان دیگری به نام‌های سرکار خانم دکتر زینب نمد مالیانی زاده وآقای مهدی باقرزاده و آقای دکتر علی امیری و آقای مهندس حمیدرضا مجدی و به این مجموعه پیوستند اما هیچگاه مجموعه کارشناسان شاغل از ۶ نفر فراتر نرفت و در حال حاضر به لطف خدا و تلاش بی‌وقفه کارشناسان این حوزه علاوه بر ترویج فرهنگ جلب مشارکت خیرین توسط اکثر مدیران حوزه‌های تابعه دانشگاه که طی همین سال‌های محدود بالغ بر هزار میلیارد تومان ارزش مالی مشارکت خیریه و عام المنفعه را به ارمغان آورده همکاری و تعامل با ۴۰ موسسه خیریه غیر بیمارستانی، ۱۷ موسسه خیریه بیمارستانی، ۲۲ سازمان مردم نهاد و بیش از ۳۵ گروه جهادی و تعداد زیادی کانون و  تشکل دانشجویی اتحادیه صنفی و تشکل اجتماعی را نیز در پی داشته است.